Trwa matura 2015. BIOLOGIA dla LO poziom rozszerzony - ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE, ROZWIĄZANIA ZADAŃ z egzaminu dla LO - to wszystko znajdziecie na naszej stronie. Z nami sprawdzicie, jak poszła Wam matura 2015 z biologii dla LO na poziomie rozszerzonym (w tym roku licealiści mogli ją zdawać tylko na poziomie rozszerzonym. Powodzenia!Matura 2015: BIOLOGIASprawdź: Matura 2015: BIOLOGIA dla TECHNIKUM poziom podstawowy [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]***Matura 2015: BIOLOGIA dla LO poziom rozszerzony - ODPOWIEDZI do ARKUSZA CKEArkusze dołączymy do materiału około godziny kiedy tylko zostaną udostępnione przez CKE. Chwilę później w tym miejscu zaczną się pojawiać ODPOWIEDZI, jakich powinni udzielić tegoroczni maturzyści. Sprawdźcie z nami, jak Wam poszło!Zadanie tabeli cyfrą 1 zaznaczono obecność, a cyfrą 0 − brak niektórych cech u przedstawicieli wybranych gatunków strunowców. Obok tabeli zamieszczono drzewo filogenetyczne, na którym literami A–F oznaczono pewne grupy systematyczne strunowców oraz zaznaczono na gałęziach (liniach filogenetycznych) cechy, które w rozwoju ewolucyjnym u przodków tych grup pojawiły się po raz podstawie: Biologia, red. Campbell, Poznań z tabeli i zapisz poniżej nazwy wszystkich przedstawicieli strunowców należących do grup oznaczonych na drzewie filogenetycznym literami C i C: rekin, tuńczykGrupa E: żółwZadanie Podaj wszystkie widoczne na drzewie filogenetycznym grupy kręgowców, których wspólny przodek miał cztery kończyny kroczne. Zapisz oznaczenia literowe tych kończyny kroczne, owodnia, włosyZadanie Zaznacz właściwe dokończenie drzewo filogenetyczneA. dostarcza bezpośrednich dowodów ewolucji jest źródłem informacji o konwergencji ukazuje tempo zmian ewolucyjnych u przedstawia pokrewieństwa grup 2. Podczas doświadczenia wprowadzono do komórek wydzielniczych trzustki radioaktywne aminokwasy, a następnie śledzono zmiany promieniotwórczości. W określonych odstępach czasu dokonywano pomiaru stopnia radioaktywności w wybranych organellachkomórkowych. Początkowo wykryto sygnał radioaktywny płynący z szorstkiej siateczki śródplazmatycznej, który stopniowo się osłabiał wraz ze wzrostem promieniotwórczości aparatu Golgiego (diktiosomów). Po osiągnięciu pewnego poziomu sygnał radioaktywny aparatu Golgiego zaczął maleć, a pojawił się w pęcherzykach przemieszczających się w kierunku błony podstawie: L. Kłyszejko-Stefanowicz, Cytobiochemia, Warszawa przyczyny zmian (wzrostu i spadku) radioaktywności szorstkiej siateczki śródplazmatycznej oraz aparatu Golgiego (diktiosomów). W odpowiedzi uwzględnij funkcję tych siateczka śródplazmatyczna: bierze udział w syntezie białek. Tutaj też najpierw pojawią się amnokwasy (podstawowy budulec białek). Siateczka jako pierwsza wykaże Golgiego: tu zachodzą modyfikacje białek. Tutaj później przywędrują białka z wbudowanymi radioaktywnymi 3. Podczas wysiłku fizycznego w organizmie człowieka zachodzą takie procesy fizjologiczne, jak: zwiększone zaopatrywanie pracujących mięśni w glukozę, kwasy tłuszczowe i tlen, eliminowanie nadmiaru ciepła z organizmu, usuwanie z mięśni produktów przemiany materii, np. kwasu mlekowego i CO2. Procesy te możliwe są dzięki zmianom w pracy komórek, narządów i układów. Przykłady takich zmian (I–III) przedstawiono rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórzeII. większa częstotliwość i pogłębienie oddechówIII. nasilone wychwytywanie glukozy i wolnych kwasów tłuszczowych z krwi przez włókna mięśnioweOceń, czy w tabeli trafnie przyporządkowano zmiany w pracy komórek, narządów i układów (I–III) do procesów fizjologicznych człowieka wykonującego pracę fizyczną w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej. Zaznacz T (tak), jeśli przyporządkowaniejest prawidłowe, albo N (nie) – jeśli jest Eliminowanie nadmiaru ciepła z organizmu jest ułatwione dzięki I i II. NIE2. Usuwanie produktów przemiany materii, np. kwasu mlekowego i CO2, z włókien mięśniowych do krwi jest możliwe dzięki I i Zaopatrzenie pracujących włókien mięśniowych w odpowiednią ilość substratów oddychania tlenowego jest możliwe dzięki II i i chloroplasty pochodzą najpewniej od bakterii żyjących samodzielnie, które zostały pobrane do wnętrza komórki przodka organizmów eukariotycznych, ale nie zostały strawione. W obydwu organellach dochodzi do syntezy ATP. Zgodnie z modelem chemiosmozy, dzięki transportowi elektronów przez przenośniki związane z błoną, protony (H+) są przepompowywane na jej drugą stronę: w mitochondriach z matriks do przestrzeni międzybłonowej, a w chloroplastach – ze stromy do wnętrza (światła)tylakoidu. W błonę wbudowany jest enzym – syntaza ATP, który wykorzystuje do swojego działania powstałą różnicę stężeń H+. Źródła elektronów, przechodzących przez przenośniki łańcucha transportu elektronów, są różne w mitochondriach i w chloroplastach, ale istota procesu chemiosmozy jest taka sama w obydwu organellach – co przedstawiono na poniższym podstawie: Biologia, red. Campbell, Poznań Podaj jeden argument na rzecz endosymbiotycznego pochodzenia mitochondriów i chloroplastów. Otoczone są podwójna błoną Na podstawie podanych informacji oceń prawdziwość stwierdzenia: „Synteza ATP w mitochondriach i chloroplastach zachodzi bezpośrednio w procesie przepompowywania protonów (H+) podczas transportu elektronów przez przenośniki łańcucha transportu elektronów”. Odpowiedź nieprawda, bo przenośniki łańcucha transportu elektronów, mają wytworzyć różnicę stężeń elektronów, a nie syntezę Określ, czy transport protonów (H+) z matriks mitochondrium i stromy chloroplastu jest aktywny, czy – bierny. Odpowiedź uzasadnij, korzystając z przedstawionych bo biorą w nim udział mechanizmy transportujące. Zadanie Wyjaśnij, dlaczego zbyt wysoka temperatura może doprowadzić do zatrzymania syntezy ATP w mitochondriach i ATP zachodzi z udziałem enzymu: syntezy ATP. Wysoka temperatura ograniczam prace wielu enzymów, które są wrażliwe na zmiany temperatury, podobnie jak w której fazie fotosyntezy (zależnej od światła czy niezależnej od światła) powstaje i do czego jest następnie wykorzystywany ATP wytwarzany w chloroplastachkomórki powstaje podczas fotosyntezy w fazie zależnej od światła, potem w fazie niezależnej od światła ATP może być wykorzystany do przekształcenia CO2 w jeden przykład powiązania procesów metabolicznych zachodzących w chloroplastach z metabolizmem mitochondriów tej samej komórki roślinnej. W czasie trwania fotosyntezy w chloroplastach powstaje glukoza, którą można wykorzystać w mitochondriach do oddychania uproszczonym schemacie przedstawiono obieg azotu w przyrodzie, czyli cykl przemian wolnego azotu cząsteczkowego oraz jego związków nieorganicznych (np. amoniaku, azotanów(III) i (V)) i związków organicznych (np. białek). Istotną rolę w obiegu azotu odgrywają bakterie. Zadanie podstawie schematu oceń, czy poniższe informacje dotyczące udziału organizmów w krążeniu azotu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest Bakterie wykorzystują obecne w środowisku nieorganiczne i organiczne związki azotowe. PRAWDA2. Rośliny pobierają azot bezpośrednio ze środowiska w postaci azotanów(V), soli amonowych i azotu atmosferycznego. FAŁSZ3. Zwierzęta uczestniczą w przemianie nieorganicznych związków zawierających azot w azotowe związki organiczne, np. w Wybierz ze schematu jedną grupę bakterii i przedstaw jej rolę w przyswajaniu azotu przez nitryfikacyjne II przekształcają azotany (III) - nieprzyswajalne dla roślin - do azotanów (V), które będą grupa bakterii uwzględniona na schemacie wykorzystuje przemiany związków azotowych jako źródło energii koniecznej do syntezy własnych związków organicznych? Podaj nazwę tej grupy i nazwę tego bakterii: Bakterie nitryfikacyjne (I)Nazwa procesu: chemosyntezaZadanie wątroby jest chorobą, która może mieć wiele przyczyn. Jedną z nich jest wirusowe zapalenie wątroby typu B, wywołane przez wirus HBV. Wirus ten przenosi się podczas kontaktu z zakażoną krwią lub płynami ustrojowymi i namnaża się w komórkach Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) znacząca część ludzkości jest zainfekowana wirusem, ale u wielu ludzi zakażenie jest bezobjawowe i dochodzi do pełnego wyleczenia połączonego z nabyciem odporności. Ze względu na zmienność sekwencji DNA wirusa wyróżnia się kilka jego typów. WHO zaleca szczepienia przeciw HBV. W diagnostyce zakażeń wirusem HBV stosuje się kilka metod:I. metodę serologiczną, w której wykrywa się we krwi antygeny powierzchniowe wirusa;II. metodę serologiczną, w której wykrywa się we krwi przeciwciała przeciwko antygenom wirusa;III. metodę, w której wykorzystuje się jedną z technik inżynierii genetycznej – technikę czy sformułowane przez uczniów hasła propagujące szczepienia przeciw HBV zawierają informacje prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest Należy zaszczepić się przeciw HBV, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B. PRAWDA2. Należy zaszczepić się przeciw HBV w celu zabezpieczenia się przed wniknięciem wirusa HBV do organizmu. FAŁSZ3. Należy zaszczepić się przeciw HBV, ponieważ dzięki temu uniknie się zachorowania na raka wątroby. FAŁSZZadanie za pomocą której metody diagnostycznej (I–III) można stwierdzić, że osoba zdrowa, która nie była szczepiona przeciw HBV, w przeszłości przeszła wirusowe zapalenie wątroby typu B. Odpowiedź serologiczna (wykrywa w krwi przeciwciała przeciwko antygenom wirusa (II)) stwierdzA, że osoba zdrowa w przeszłości przeszła wirusowe zapalenie wątroby. To możliwe dlatego, że po zakażeniu wirusem i jego eliminacji, w krwi zawsze zostają którą metodę (I–III) należy zastosować, aby można było z największą dokładnością określić typ wirusa HBV, który w badanej próbce krwi znajduje się w bardzo małej ilości. Odpowiedź uzasadnij. Metoda (III) umożliwia jednoczesne zbadanie typu wirusa przy niewielkiej jego ilości w badanej próbce. Metoda PCR polega na namnażaniu łańcuchów która jest nitkowatym glonem zawierającym spiralnie skręcony chloroplast, umieszczono w roztworze zawierającym zdolne do aktywnego ruchu bakterie tlenowe. Wykonano trzy powtórzenia doświadczenia (A–C), które różniły się sposobem oświetleniawybranej komórki skrętnicy:• zestaw A – komórka skrętnicy była oświetlona światłem białym punktowo w dwóch miejscach (1 i 2)• zestaw B – komórka skrętnicy była oświetlona równomiernie światłem białym• zestaw C – komórka skrętnicy była oświetlona punktowo światłem czerwonym w miejscu (3) i zielonym – w miejscu (4).Każdy z zestawów był zabezpieczony przed dostaniem się powietrza atmosferycznego z zewnątrz. Po pewnym czasie można było zaobserwować charakterystyczne rozmieszczenie bakterii wokół komórek skrętnicy. Warunki i wyniki doświadczenia zilustrowanona poniższych podstawie: Hall, Rao, Fotosynteza, Warszawa Wyjaśnij, czym jest spowodowany sposób rozmieszczenia bakterii przedstawiony na rysunku B. W odpowiedzi uwzględnij odpowiedni proces zachodzący w komórce zachodzi równomiernie, bo chloroplast był równomiernie oświetlony światłem białym. Tlen (produkt uboczny fotosyntezy) jest niezbędny bakteriom tlenowym, dlatego bakterie rozmieszczone są rówomiernie wokół Spośród podanych propozycji wybierz dwa właściwe sformułowania problemu badawczego i dwa odpowiednio sformułowane wnioski dotyczące przedstawionych doświadczeń. Wpisz numery tych propozycji w wyznaczone Wpływ barwy światła na zachodzenie procesu fotosyntezy w komórkach W procesie fotosyntezy komórki skrętnicy wykorzystują światło o czerwonej W którym obszarze komórki skrętnicy zachodzi proces fotosyntezy?4. Badania nad wykorzystaniem światła w procesie W cytozolu skrętnicy nie zachodzi faza fotosyntezy zależna od światła. Problemy badawcze: 1; 3Wnioski: 2; 5Zadanie Oceń, czy na podstawie przedstawionych doświadczeń można stwierdzić, że bakterie wykazują fototaksję dodatnią – przemieszczają się w kierunku światła. Odpowiedźuzasadnij, uwzględniając odpowiedni zestaw wykazują fototaksję dodatnią. Na przykładzie zestawu B widać, że mimo równomiernego rozłożenia światła, bakterie organizują się niezależnie od rysunku przedstawiono jemiołę Viscum album. Jemioła jest półpasożytem o skórzastych, zimozielonych liściach, występującym głównie na drzewach liściastych. Wytwarza białe, lepkie jagody, zjadane przez ptaki i przenoszone z drzewa na drzewo. Nasiona przyklejają się do gałęzi. Z nasion kiełkują siewki. Wytwarzają one charakterystyczne organy – ssawki wrastające poprzez korę żywiciela aż do tkanki, z której czerpią wodę i sole podstawie: że jemioła jest półpasożytem. W odpowiedzi uwzględnij dwie przedstawione w zadaniu cechy jej jest półpasożytem. Ma zielone liście, w których przeprowadza fotosyntezę oraz ssawki, którymi jemioła czerpie wodę i sole mineralne wprost z tkanek nazwę tkanki przewodzącej żywiciela oraz nazwę komórek tej tkanki, z którychjemioła czerpie niezbędne tkanki: drewnoNazwa komórek: cewki i naczyniaZadanie schemacie przedstawiono wartości ciśnień parcjalnych (prężności) gazów oddechowych w powietrzu atmosferycznym, w pęcherzykach płucnych oraz we krwi naczyń krwionośnych. Zadanie z danych na schemacie, narysuj wykres słupkowy porównujący ciśnienie parcjalne tlenu i dwutlenku węgla w powietrzu pęcherzykowym oraz we krwi tętnicy płucnej i żyły płucnej. Zadanie Zaznacz na rysunku za pomocą strzałki kierunek przepływu krwi w naczyniu poniższe zdania tak, aby zawierały informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe gazowa pomiędzy powietrzem pęcherzykowym a krwią w naczyniach włosowatych otaczających pęcherzyk płucny zachodzi na drodze (dyfuzji / transportu aktywnego). Ponieważ ciśnienie parcjalne tlenu we krwi doprowadzanej do pęcherzyka płucnego jest (wyższe / niższe) niż w pęcherzyku płucnym, a ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla w tej krwi jest (wyższe / niższe) niż w pęcherzyku płucnym, tlen przenika z pęcherzyka do krwi, natomiast dwutlenek węgla przenika z krwi do pęcherzyka dlaczego wartości ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętnicy płucnej są niższe niż wartości ciśnienia parcjalnego we krwi żyły płucnej. W odpowiedzi uwzględnij wymianę tego gazu zachodzącą w płucach oraz w tkankach parcjalne tlenu we krwi tętnicy płucnej jest niskie, bo krew w tętnicy płucnej jest odtlenowana z tkanek organizmu. W pęcherzyku płucnym, w ramach dyfuzji zachodzi natlenowanie krwi. Krew ta ma wyższe stężenie parcjalne tlenu i wędruje do tkanek tabeli przedstawiono wybrane cząsteczki i komórki uczestniczące w zwalczaniu zakażeń. Uzupełnij tabelę – wpisz w miejsca oznaczone literami A, B, C i D odpowiednie rodzaje odporności warunkowanej przez wymienione w tabeli cząsteczki i komórki. Wybierz je z poniższych: nieswoista, swoista, komórkowa, HumoralnaB KomórkowaC NieswoistaD SwoistaZadanie układ nerwowy człowieka składa się z dwóch działających antagonistycznie części: współczulnej i przywspółczulnej. W tabeli przedstawiono przykłady efektów oddziaływania autonomicznego układu nerwowego na wybrane narządy trzech układównarządów w organizmie człowieka. Zadanie Podaj, do której części autonomicznego układu nerwowego – współczulnej czy przywspółczulnej – odnosi się określenie używane w sytuacji zagrożenia: „walcz lub uciekaj”. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając wybrany z tabeli przykład działania tego układu w powiązaniu z pracą mięśni układ współczulny. Dzięki rozszerzeniu oskrzeli do organizmu trafia więcej tlenu, a to umożliwia zwiekszenie oddychania komórkowego. Wytwarzana jest też większa ilość energii, potrzebnej do walki lub ucieczkiZadanie jakie znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu ma antagonistyczne działanie obu części autonomicznego układu nerwowego w sytuacji wystąpienia zagrożenia i po jego układy się uzupełniają. Przywspółczulny kontroluje prace organizmu w sytuacji, w której nie występują czynniki stresowych, a układ współczulny uaktywnia się w sytuacji stresowej i mobilizuje organizm do allel (D), warunkujący obecność w erytrocytach czynnika Rh (Rh+), dominuje nad allelem (d) – brak czynnika Rh (Rh–). W tabeli przedstawiono pary rodziców (A–D)o różnych grupach krwi pod względem czynnika Podaj wszystkie możliwe pary genotypów rodzicielskich, przy których prawdopodobieństwo urodzenia dziecka mającego grupę krwi Rh+ wynosi 100%. Zastosuj odpowiednie oznaczenia alleli, które zostały podane w pary genotypów: DD DD; DD Dd; DD ddZadanie par rodziców A–D wybierz tę, w przypadku której może wystąpić choroba hemolityczna noworodka, wywołana tzw. konfliktem serologicznym. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając obecność Rh w erytrocytach dziecka i matki oraz możliwegenotypy B (Rh- kobieta, Rh+ mężczyzna).Mężczyzna z czynnikiem Rh+ może mieć genotyp DD lub Dd czyli może przekazać dziecku allel D, który warunkuje grupę Rh+. Konflikt serologiczny będzie wtedy, gdy matka ma grupę krwi Rh-, a dziecko Rh+.Zadanie 13. U niektórych osób dochodzi do zaburzeń w wydzielaniu kortyzolu, który jest wytwarzany z cholesterolu w korze nadnerczy. Przed rozpoczęciem leczenia pacjenta ważne jest ustalenie, czy niedobór kortyzolu spowodowany jest niedoczynnością przysadki w zakresie produkcji ACTH (kortykotropiny), czy też przyczyną jest uszkodzenie komórek kory nadnerczy. W tym celu przeprowadza się specjalny test z metyraponem – inhibitorem enzymu, odpowiedzialnego za ostatni etap produkcji kortyzolu z się u pacjenta poziom ACTH i 11-deoksykortyzolu, następnie podaje się metyrapon, i po określonym czasie znów oznacza się poziom obu schemacie przedstawiono regulację wydzielania kortyzolu oraz miejsce działania poprawne dokończenie podaniu metyraponu u pacjentów z niedoczynnością kortykotropową przysadkiA. poziom ACTH i poziom 11-deoksykortyzolu znacznie poziom ACTH i poziom 11-deoksykortyzolu pozostają bez poziom ACTH pozostaje bez zmian, a poziom 11-deoksykortyzolu poziom ACTH wzrasta, a poziom 11-deoksykortyzolu pozostaje bez zmian. Zadanie siatkówce oka komórki fotoreceptorowe (pręcikonośne i czopkonośne) zawierają barwnik wzrokowy, który składa się z absorbującej światło cząsteczki retinalu, pochodnej witaminy A, połączonej z białkiem − opsyną. Kiedy barwnik pochłania dostateczną ilość energii świetlnej, zostają zainicjowane przemiany fizykochemiczne retinalu, które prowadzą do powstaniaimpulsów nerwowych w fotoreceptorach i ich przekazu z siatkówki do mózgu, co warunkuje widzenie. Komórki pręcikonośne reagują w niskich natężeniach oświetlenia, a czopkonośne – w średnich i wysokich. Siatkówka przystosowuje się do odbierania promieni świetlnych o różnym natężeniu. W zaadaptowanej do bardzo silnego światła siatkówce przeważająca część fotoreceptorów marozłożony barwnik wzrokowy i jest niepobudliwa. Adaptacja siatkówki do całkowitej ciemności trwa ponad godzinę. Dochodzi wtedy do resyntezy barwnika w fotoreceptorach. Dzięki temu jest odpowiednia ilość barwnika i minimalne natężenie promieniowaniaświetlnego może być odbierane przez maksymalną liczbę podstawie: Traczyk, A. Trzebski, Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Warszawa Uwzględniając mechanizm widzenia opisany w tekście, wyjaśnij, dlaczego człowiek po przejściu ze słonecznego miejsca do zacienionego pomieszczenia zaczyna dostrzegać zarysy przedmiotów dopiero po pewnym dużym oświetleniu w fotoreceptorach będzie duża ilość rozłożonego retinalu i dlatego siatkówka oka będzie mało wrażliwa na światło. Nagłe przejście do ciemnego pomieszczenia spowoduje, że w fotoreceptorach retinal będzie musi na nowo zostać zsyntetyzowany. To urważliwi siatkówkę nawet na niewielkie ilości promieni zależność między niedoborem witaminy A w organizmie człowieka a pogorszeniem widzenia po zmierzchu. W odpowiedzi uwzględnij odpowiedni rodzaj fotoreceptorów. Niedobór witaminy sprawia, że w organizmie nie może być wytwarzany retinal. W związku z tym komórki pręcikonośne nie mają cząsteczek wrażliwych na rysunku przedstawiono roślinę wilca ziemniaczanego, znaną pod nazwą „batat”. Jest to bylina powszechnie uprawiana w strefie międzyzwrotnikowej, na obszarach o wilgotnym i ciepłym klimacie. Bulwy korzeniowe tej rośliny, cenione jako pokarm człowieka, zawierają dużą ilość skrobi oraz inne węglowodany, a także białka, wiele witamin i składników Określ, do której grupy roślin – jednoliściennych czy dwuliściennych – najprawdopodobniej należy batat. Odpowiedź uzasadnij, podając widoczne na rysunku dwie cechy liścia typowe dla tej dwuliścienna. Cechy liści: pierzaste unerwienie i wyraźny funkcję korzenia batata, inną niż utrzymywanie rośliny w podłożu i pobieranie wody z solami mineralnymi. Uwzględnij widoczne na rysunku przystosowanie w budowie korzenia do pełnienia tej funkcji. Korzeń batata magazynuje substancje (na rysunku widać bulwy, w których magazynowane są zapasy)Zadanie doświadczenie badające intensywność zachodzenia pewnego procesu w liściu wybranej rośliny. Poniżej przedstawiono opis przebiegu doświadczenia i uzyskane wyniki. Obie strony blaszki liścia wybranej rośliny zakryto suchymi papierkami kobaltowymi. Suchy papierek kobaltowy ma kolor niebieski, natomiast wilgotny zmienia kolor na różowy. Ogonek liścia umieszczono w probówce z wodą, na której powierzchnię naniesiono warstwę oleju. Trzeci taki sam papierek, zawieszono na statywie w pewnej odległości od liścia. Cały zestaw badawczy umieszczono pod szklanym kloszem, zapewniając jednocześnie optymalne warunki oświetlenia i temperatury. W poniższej tabeli zamieszczono wyniki Podaj nazwę procesu zachodzącego w roślinie, którego efektem była zmiana barwy papierków kobaltowych umieszczonych na szparkowaZadanie w jakim celu pod kloszem umieszczono zawieszony na statywie papierek kobaltowy. Odpowiedź uzasadnij. Papierek umieszczono na statywie, by sprawdzić, że olej zapobiega parowaniu wody z naczynia, a pojawiająca się wilgoć pochodzi tylko z Poniżej numerami I–IV oznaczono opisy rozmieszczenia aparatów szparkowych w liściu, a literami A–C oznaczono przykłady środowisk życia aparatów szparkowych w liściuI. aparaty szparkowe występują tylko na górnej powierzchni blaszki liściowejII. dużo aparatów szparkowych występuje w skórce dolnej, brak lub nieliczne aparaty szparkowe w skórce górnejIII. aparaty szparkowe są obecne po obu stronach liścia, ale więcej występuje na górnej powierzchni blaszki liściowejIV. brak aparatów szparkowych w skórce górnej i dolnej liścia Środowisko życia roślinA. wodne (liść rośliny wodnej całkowicie zanurzonej)B. wodno-atmosferyczne (pływający liść rośliny wodnej, którego ogonek jest całkowicie zanurzony, a blaszka leży na powierzchni wody)C. lądowe (liść rośliny lądowej otoczony powietrzem atmosferycznym)Uzupełnij poniższe zdanie. Wpisz w wyznaczone miejsca odpowiednie oznaczenia wybrane spośród opisów I–IV i przykładów A–C tak, aby powstała informacja podstawie wyników doświadczenia można przypuszczać, że w liściu badanej rośliny (wybierz spośród I–IV) II, a więc jest to liść rośliny żyjącej w środowisku (wybierz spośród A–C) C. Zadanie dnia długiego to rośliny zakwitające podczas pory roku, w której dni są dłuższe od pewnej krytycznej wartości długości dnia. Rośliny dnia krótkiego to rośliny kwitnące podczas dni krótszych od pewnej krytycznej wartości. Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było określenie, czy u roślin występuje substancja powodująca zakwitanie, która przy odpowiednim dla danej rośliny fotoperiodzie pobudza pąki do rozwoju w kwiaty. W tym celu niekwitnącą roślinę dnia długiego zaszczepiono na kwitnącej roślinie dnia krótkiego i poddano działaniu krótkiego dnia. Wynik doświadczenia przedstawiono na rysunkuOpisz wynik doświadczenia przedstawiony na ilustracji oraz przedstaw jego możliwą przyczynę, korzystając z informacji podanych w tekście i własnej wiedzy. Dświadczenie pokazuje jak zakwitła roślina dnia długiego. Dzięki temu, że roślina dnia krótkiego wytworzyła substancję, któa powoduje zakwitanie nie przeszkodziło - roślinie dnia długiego - niekorzystne działanie groszku pachnącego (Lathyrus odoratus) autosomalne allele (A) i (B) dwóch różnych genów kodują dwa enzymy odpowiedzialne za wytworzenie różowego barwnika płatków kwiatów. Każdy z tych enzymów katalizuje jeden z dwóch etapów syntezy barwnika różowego i brak nawet jednego z nich powoduje białą barwę kwiatów. Skrzyżowano dwie biało kwitnące rośliny, w wyniku czego w pokoleniu pierwszym (F1) otrzymano wyłącznie rośliny mające kwiaty różowe o genotypie AaBb, gdzie recesywne allele tych genów (a) i (b) to zmutowane allele kodujące niefunkcjonalne enzymy. Każdy z dwóch genów odpowiedzialnych za wytworzenie różowego barwnika kwiatów występuje w populacji groszku w postaci dwóch Podaj wszystkie możliwe genotypy roślin o kwiatach białych oraz podkreśl wśród nich dwa, których skrzyżowanie ze sobą doprowadzi do uzyskania wyłącznie roślin o kwiatach różowych. aabb; Aabb; aaBb; AAbb; aaBBZadanie krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) i na jej podstawie określ fenotypy pokolenia drugiego (F2) powstałego po skrzyżowaniu roślin o genotypach AaBb. Podaj, w jakim stosunku liczbowym występują fenotypy w pokoleniu F2. Fenotypy w pokoleniu F2: biały i różowyStosunek liczbowy fenotypów F2: 7 : 9Zadanie Oceń, czy poniższe informacje dotyczące dziedziczenia barwy kwiatów u groszku pachnącego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest Każdy z dwóch enzymów niezbędnych do wytworzenia różowego barwnika kwiatów u groszku pachnącego kodowany jest przez allelewielokrotne. FAŁSZ2. Podwójne heterozygoty groszku mają fenotyp mieszany, czyli prezentują barwy kwiatów każdego z obojga homozygotycznych rodziców. FAŁSZ3. Cecha – biała barwa – kwiatów groszku ujawnia się u osobnika będącego pojedynczą lub podwójną homozygotą recesywną. PRAWDAZadanie insuliny składa się z dwóch różnych łańcuchów polipeptydowych – A i B. Występują w niej trzy mostki dwusiarczkowe stabilizujące strukturę cząsteczki: jeden w łańcuchu polipeptydowym A oraz dwa – łączące łańcuchy A i B. Początek sekwencjikodującej (znajdującej się na nici nieulegającej transkrypcji) genu kodującego jeden z łańcuchów polipeptydowych insuliny jest następujący:5’ ATGGCCCTGTGGATGCGCCTCCTGCCCCTGCTGGCG … 3’.Podczas eksperymentu użyto czynnika mutagennego, który w dwu przypadkach wywołał delecje, tzn. transkrybowane mRNA było pozbawione fragmentu sekwencji składającego się z kolejnych nukleotydów. W wyniku translacji powstały łańcuchy polipeptydowe (1. i 2.) o innej sekwencji aminokwasów niż w łańcuchu przypadek – polipeptyd 1. powstał na podstawie delecji 4 nukleotydów (od 10 do 13 nukleotydu sekwencji kodującej włącznie)II. przypadek – polipeptyd 2. powstał na podstawie delecji 9 nukleotydów (od 10 do 18 nukleotydu sekwencji kodującej włącznie). Zadanie Na podstawie tekstu uzasadnij, że cząsteczka insuliny ma strukturę III- i stabilizujące mostki disiarczkoweIV-rzędowa: W strukturze 3-wymiarowej można wyodrębnić niezależne podjednostki, które są tworzone przez łańcuchy który polipeptyd (1. czy 2.) będzie miał bardziej zmienioną sekwencję aminokwasów w porównaniu z polipeptydem prawidłowym. Odpowiedź zmieniona sekwencja będzie miała polipeptyd 1, bo usunięcie 4 nukleotydów spowoduje zaburzenie ramki nazwę czwartego aminokwasu w sekwencji prawidłowego polipeptydu oraz nazwę czwartego aminokwasu w polipeptydzie 1. Przyjmij założenie, że w ich skład nie wchodzi aminokwas kodowany przez kodon prawidłowy: tryptofanPolipeptyd 1: cysteinaZadanie czy opisane mutacje mogły być spowodowane działaniem kolchicyny, która jest czynnikiem mutagennym blokującym wrzeciono kariokinetyczne. Odpowiedź mogły Kolchinyca blokuje działanie wrzeciona kariokinetycznego, które odpowiada za wędrowkę chormosomów do przeciwległych biegunów komórki. Wrzeciono działa na całe chromosomy, a nie na pojedyncze nisza podstawowa gatunku, czyli nisza potencjalnie zajmowana przez ten gatunek w warunkach optymalnych, jest często inna niż nisza zrealizowana, czyli rzeczywista, zajmowana w danych warunkach abiotycznych i biotycznych. Aby sprawdzić,czy na niszę ekologiczną wpływa konkurencja międzygatunkowa, badano dwa gatunki pąkli (skorupiaki osiadłe, obojnaki, rozmnażające się przez zapłodnienie krzyżowe). Pąkle te wykazują warstwowe rozmieszczenie na zalewanych wodą skałach wzdłuż wybrzeży Szkocji, Chthamalus stellatus jest znajdowany wyżej na skałach niż Balanus balanoides (rysunek A).Po usunięciu przez badaczy B. balanoides z niektórych jego stanowisk okazało się, że C. stellatus rozprzestrzenił się na tereny wcześniej zajmowane przez B. balanoides (rysunek B).Zadanie Sformułuj wniosek dotyczący wpływu konkurencji międzygatunkowej na niszę ekologiczną Chthamalus stellatus. We wniosku uwzględnij niszę zrealizowaną i międzygatunkowa powoduje, że nisza ekologiczna tego gatunku się zmniejsza. Nisza zrealizowana jest o 50 procent mniejsza niż nisza Oceń, czy na podstawie opisu tego doświadczenia i jego wyników można sformułować wnioski podane w tabeli. Zaznacz T (tak), jeśli wniosek wynika z tego doświadczenia, albo N (nie) – jeśli z niego nie wynika. 1. Zróżnicowanie nisz zrealizowanych Chthamalus stellatus i Balanus balanoides pozwala na koegzystencję populacji obu gatunkóww biocenozie. TAK2. Usunięcie Chthamalus stellatus z jego stanowiska spowoduje, że Balanus balanoides zajmie wyższe partie skał. NIE3. Chthamalus stellatus ma szeroki zakres tolerancji, a Balanus balanoides ma wąski zakres tolerancji. NIEZadanie z podanych informacji, przedstaw jedną korzyść, jaką odnoszą pąkle z życia w skupiskach. Dzięki życiu w skupisku może dojść do zapłodnienia krzyżowego między wystepującymi mięsożerne występują zwykle w siedliskach ubogich w składniki pokarmowe. Ich systemy korzeniowe są słabo wykształcone. W toku ewolucji mięsożerność pojawiała się wśród roślin kilkakrotnie, niezależnie od siebie. Są trzy odrębne rodziny roślindzbankowatych, których przedstawiciele wykształcają „dzbanki”: Sarraceniaceae, rosnące w północnej i południowej Ameryce, Nepenthaceae w Azji oraz Cephalotaceae w Australii. Rodziny te nie są ze sobą blisko spokrewnione, ale wszystkie wykształcają, z fragmentu lub całego liścia, podobnie wyglądające pułapki w kształcie dzbanka. W dzbankach zbiera się woda deszczowa, w której, w najprostszym przypadku, złapane zwierzęta topią się i ulegają strawieniu z udziałem występujących w nich bakterii. Bardziej wymyślne dzbanki same wydzielają do wnętrza enzymy podstawie: Lack, Evans, Krótkie wykłady. Biologia roślin, Warszawa z gatunków z rodziny Nepenthaceae – dzbanecznik dwuostrogowy (N. bicalcarata) jest kolonizowany przez mrówki z gatunku Camponotus schmitzi, które żywią się jego nektarem oraz owadami wpadającymi do dzbanków. Wyciągnięcie ofiary z dzbanka może trwać nawet do 12 godzin i w tym czasie mrówki zostawiają w dzbanku bogate w azot odchody. Zauważono, że wyławiane są głównie największe ofiary, a ich niezjedzone szczątki trafiają z powrotem do dzbanka. Rośliny pozbawione mrówek są skarlałe. Mrówki te gnieżdżą się wyłącznie na N. bicalcarata i tylko wyjątkowo są znajdowane na innych podstawie: Uzupełnij tabelę – wpisz w każdym z jej wierszy właściwą nazwę zależności międzygatunkowych. Wybierz je z poniższych:konkurencja, drapieżnictwo, pasożytnictwo, mutualizm. 1. drapieżnictwo2. mutualizmZadanie podstawie przedstawionych informacji określ, czy dzbankowate pułapki u opisanych roślin mięsożernych są przykładem konwergencji, czy – dywergencji. Odpowiedź przykład konwergencji, bo zostały niezależnie wykształcone przez 3 odrębne rodziny Wyjaśnij, dlaczego dzbaneczniki dwuostrogowe żyjące bez mrówek mają mniejsze rozmiary ciała. W odpowiedzi uwzględnij informacje dotyczące warunków życia dzbaneczników. Dzbaneczniki żyjące bez mrówek są pozbawione azotu, który razem z odchodami dostarczają im uznaje się za zagrożony, kiedy jego populacje mają bardzo małą liczebność. W rezerwacie Gombe w Tanzanii żyje około 100 szympansów. Liczba tych zwierząt, występujących w lasach równikowych na obszarze kilku państw afrykańskich, drastycznie sięzmniejsza. Przyczynami są kurczenie się terenów leśnych i nielegalne polowania. Naczelne wykazują też podatność na choroby zakaźne typowe dla ludzi. Gdy więc firmy zajmujące się wyrębem lasu coraz głębiej penetrują dżunglę, rośnie prawdopodobieństworozprzestrzeniania się infekcji niebezpiecznych dla życia szympansów. W celu ochrony szympansów podjęto następujące działania: otoczono rezerwat kordonem zieleni, utworzono migracyjne korytarze leśne prowadzące z rezerwatu do innych lasów tropikalnychzamieszkałych przez niewielkie populacje szympansów, ograniczono napływ turystów, zabroniono turystom zbliżania się do tych zwierząt. Do rezerwatu nie są wpuszczane nawet lekko zainfekowane i kaszlące podstawie: K. Wong, Jane z afrykańskiej dżungli, „Świat Nauki”, nr 1, 2015: BIOLOGIA dla LO poziom rozszerzony [ODPOWIEDZI, ARKUSZE CKE]. Jak Wam poszło? Piszcie!